De Deltawerken

De Deltawerken in Zeeland, grootste stormvloedkering ter wereld

Wat ga jij doen tijdens je vakantie Zeeland? De Deltawerken zijn één van de 10 redenen om een vakantie Zeeland te boeken.

De Deltawerken zijn uniek

Wanneer je wel eens een vakantiehuis zeeland hebt gehuurd en op vakantie geweest bent aan de Zeeuwse kust, is het je waarschijnlijk wel opgevallen dat je over verschillende dammen en bruggen gereden bent. Of heb je het misschien wel eens op de televisie gezien dat Zeeland vroeger onder water gelopen is? Om te voorkomen dat diti n de toekomst nog eens zou kunnen gebeuren werden er verschillende dammen aangelegd. Deze dammen waren het begin van de Deltawerken. In deze blog lees je alles wat je te weten moet komen over de Deltawerken. Tijdens jouw vakantie Zeeland moet je de Deltawerken en Neeltje Jans zeker bezocht hebben. Overnacht bijvoorbeeld in een vakantiehuis Kamperland, Burgh-Haamstede of Renesse.

De strijd tegen het water die Nederland voert

Voor Nederland speelt de zee een hele belangrijke rol. Over ze wordt handel gedreven en de visserij profiteert ook heel goed van alles wat de zee ons te bieden heeft. Mede door de handel en de visserij is het Nederland gelukt een lans te worden dat welvarend is. Op die manier waren er vele vissershavens ontstaan en heeft Nederland in Rotterdam inmiddels de grootste haven van de hele wereld. Tegelijkertijd kunnen we ook zeggen dat de zee ook een vijand kan zijn voor Nederland. Dit is in het verleden al gebleken. Zonder onze duinen en dijken zou zeker de helft van ons land onder water gestaan hebben.

De strijd tegen het water duurt al eeuwen

Het is al eeuwen zo dat wij Nederlanders ons land in bescherming proberen te nemen tegen de zee. In de middeleeuwen zijn dan ook al de eerste terpen of wierden gebouwd. Dit zijn heuvels waarop huizen gebouwd konden worden. Door de huizen op deze terpen of wierden te bouwen werd voorkomen dat ze onder water zouden lopen als de dijk door zou breken.
Onder leiding van de monniken werden in die tijd ook al dijken aangelegd ter bescherming tegen de zee. Helaas is het beschermen tegen het water niet altijd succesvol geweest. In de voorbijgaande eeuwen hebben er verschillende overstromingen plaats gevonden. Hierbij zijn veel dieren en mensen helaas verdronken.

De ramp die in 1953 plaats vond

Op 1 februari 1953 heeft de laatste grote watersnoodramp van Nederland plaats gevonden. Tijdens een noodwesterstorm met springvloed voltrok zich deze ramp. Een springvloed is een vloed waarbij de waterrand hoger komt dan dat de normale stand van het water zou zijn. De dijken van Zuid-Holland, Zeeland en Noord Brabant waren hier niet tegen bestand, waardoor de dijken op tientallen verschillende plaatsen doorbraken. Het water stond meters hoog op de akkers. Het was de eerste dagen heel moeilijk om hulverlening op gang te krijgen. Het duurde even voordat alles helemaal liep, want iedereen was letterlijk overdonderd door al het water. Hierdoor wisten ze niet zo goed waar te beginnen. Hierdoor kwam voor flink wat mensen de hulp te laat.

200.000 hectare land onder water

Bij deze ramp is uiteindelijk 200.000 hectare land onder water komen te staan. Hierbij zijn 1835 mensen en 35000 dieren verdronken. Ruim 100.000 gebouwen werden zwaar beschadigd of verwoest. Hierdoor moesten mensen noodgedwongen naar andere meer veilige plaatsen worden gebracht. Soms waren ze wel maandenlang weg van hun eigen huis en leefomgeving. Direct na de ramp werd er gewerkt aan de herstelwerkzaamheden. De kleinere gaten in de dijken werden op een tijdelijke manier gedicht met zandzakken. Vanuit het hele land kwamen mensen om te helpen met het herstellen van de schade. Ook militairen werden hiervoor ingezet. Zowel vanuit het binnenland als buitenland kwam hulp. De grote gaten in de dijk werden door Caissons gedicht. Caissons zijn grote betonnen dozen die ze dan in de gaten lieten zakken. De vernielde huizen werden ook weer opnieuw opgebouwd.

Het Deltaplan

Na de ramp was het duidelijk dat een ramp van dit formaat nooit meer plaats zou mogen vinden. Er werd een plan bedacht om Zuidwest Nederland voor altijd te kunnen beschermen tegen de zee. Dit plan werd het Deltaplan genoemd. Er werd een Deltacommissie in het leven geroepen die het plan verder uit gingen werken. De toestemming hiervoor werd vanuit de overheid verleend.
Door de Deltacommissie werden plannen gemaakt om langs de gehele Nederlandse kust de dijken hoger te maken en de dammen te verstevigen. Ook zouden een aantal zeearmen worden afgesloten door het plaatsen van nieuwe dammen. Voor de scheepvaart werden de nieuwe waterweg, de toegang naar Rotterdam, en de Westerschelde, de toegang naar Antwerpen, open gehouden. De commissie heeft hun plannen ingediend en in 1958 werden deze plannen goedgekeurd en vastgelegd in de Deltawet. Nu was het tijd om te beginnen met de uitvoering van de gemaakte plannen.

De bouw van de Deltawerken

De Watersnoodramp van 1953 was het begin van de plannen voor de Deltawerken. Bij het begin van het bouwen van de Deltawerken werd begonnen aan de bouw van een waterkering in de Hollandse IJssel nabij Rotterdam. De Hollandse IJssel mondt uit in de Noordzee. Dit stuk van de bouw van de Deltawerken werd in 1958 al voltooid, met als doel het meest laag gelegen punt van Nederland te beschermen tegen overstromingen. Deze waterkering bestaat uit een viertal torens. Tussen deze torens hangen beweegbare schuiven. Normaal gesproken hangen deze schuiven omhoog zodat de schepen er doorheen kunnen varen. Maar als de zee een hoge vloed met zich mee brengt is het mogelijk om deze schuiven omlaag te doen. De schepen kunnen er dan ook gewoon doorheen varen, want aan de zijkant van deze waterkering is een grote sluis gebouwd. Het verkeer kan er gewoon overheen rijden over de brug.

De afgesloten zee – armen

Op de kaart van Zeeland kan je heel goed zien dat er zowel brede als smalle zee armen zijn. Een voorbeeld van een smalle zee – arm zie je tussen Noord- en Zuid Beveland. De breedte van het water is daar niet eens een kilometer. De eerste dam werd daar ook gebouwd. Dit was de Zandkreekdam, waarvan de bouw in 1960 werd afgerond. Het afsluiten van de zee – armen was geen gemakkelijke klus doordat de stroming van het water behoorlijk sterk was. Bij het bouwen werd aan twee kanten begonnen met de afsluiting van de dam. Wanneer de dammen dichter bij elkaar kwamen en het gat dus steeds kleiner ging het water steeds harder stromen. Het laatste gat was dan ook het meest lastig om te dichten. Toch werd er iets slims gevonden door de bouwers van de zandkreekdam. Ze hadden betonnen kisten gemaakt van 12 meter breed en 6 meter hoog. Met hulp van sleepboten werden deze dan vrij snel op de juiste plaats gesleept. Wanneer ze op hun plaats zaten werden ze helemaal volgespoten met zand, net zo lang tot ze helemaal bedolven waren onder het zand. Deze betonnen kisten werden dus Caissons genoemd en werden vaker gebruikt bij het afsluiten van Deltadammen. Hierdoor werden deze Caissons steeds groter en beter.

De Veersedam

Wanneer de bouw van de Zandkreekdam voltooid was werd beginnen met de bouw van een grotere dam. Deze moest in het Veerse gat komen. Deze dam ligt tussen Noord Beveland en Walcheren. De zee – arm waar ze mee te maken hadden moest dicht bij de open zee worden afgesloten. Op deze plaats was het water maar liefst twee en een halve kilometer breed. Ook bij de bouw van deze dam begonnen ze weer van twee kanten af naar elkaar toe te bouwen. Het aller laatste gat werd afgesloten met enorme Caissons met een breedte van 45 meter lang, 20 meter hoog en 20 meter breed. Dit zou je kunnen vergelijken met de grote van een flatgebouw. Aan de ene kant werd er een ronde dijk omheen gebouwd. Wanneer de bouw voltooid was lieten ze de dijk doorbreken.

De Caissons

Door het doorbreken van de dijk gingen de caissons drijven. Omdat de stroming van het water in het midden zo sterk was werden zeven Caissons aan twee kanten open gelaten. Er werden alleen tralies voor geplaatst voor de stevigheid, Deze werden voorzien van schuiven. Deze Caissons werden eveneens op hun plek gesleept en op een moment waarop het water rustig was werden deze met behulp van de schuiven op hun plek laten zakken. Hierdoor stonden ze in een keer op de juiste plaats, zonder dat de stroming er mee vandoor kon gaan. De bouw van deze dam werd voltooid in 1961. Achter deze dam is een meer ontstaan. Dat het Veerse meer wordt genoemd. Hier kan je heerlijk zeilen, duiken en vissen.

De Grevelingen Dam

De volgende dam die gebouwd moest worden zou van een nog groter formaat zijn. Dan hebben we het over de Grevelingen dam. Deze dam moest gebouwd worden tussen Schouwen – Duivenland en Goeree – Overflakkee. De dam zou zo een zes kilometer lang moeten worden. Ook hier gingen ze weer aan twee kanten beginnen met bouwen. Het Grevelingenmeer is vandaag de dag een prettige en veilige vakantiebestemming. Als je in de omgeving van het Grevelingenmeer je vakantie Zeeland wil vieren, kan je bijvoorbeeld een vakantiehuis aan het water huren in Brouwershaven. Je vakantie vieren op vakantiepark Aquadelta in Bruinisse is zeker ook een goed idee.
Aan het eind van de bouw waren er twee openingen overgebleven. Een van de gaten werd weer gesloten met een Caisson. Voor het sluiten van het overgebleven gat werd iets heel ander bedacht. Er werd een kabelbaan aangelegd waarmee er stenen werden gestort. Voor het dichten van dit gat werd uiteindelijk 170 ton stenen gebruikt.
Deze stenen werden uiteindelijk afgedekt met asfalt en zand toen ze eenmaal boven water verschenen. Wat later ook dienst ging doen als weg. In 1965 werd de bouw van deze dam voltooid iom hierna verder te bouwen in het Volkerak.

De Volkerakdam

De Volkerakdam was een dam die werd gebouwd tussen Noord Brabant en Goeree – Overflakkee. Ook werd er een brug over de Haringvliet heen gebouwd. In het midden zouden de dam en de brug bij elkaar gaan komen. Bij Willemstad werden sluizen aangelegd. Met deze sluizen konden schepen die van het binnen water af kwamen toch doorvaren naar België en Zeeland. De bouw van deze dam werd in 1969 voltooid.

De Haringvlietdam

Tussen Goeree en Voorne werd de Haringvlietdam gebouwd. De bouw van deze dam was een hele flinke klus. De bouw zou dan ook 14 jaar in beslag gaan nemen. De zee – arm die je hier tegen komt had een lengte van 4,5 kilometer en een diepte van meer dan tien meter. Voor de veiligheid werd het Haringvliet afgesloten omdat het land hier achter bij de overstroming helemaal onder water heeft gestaan. Er moest wel een opening in de dam blijven zodat het water vanuit de grote rivieren wel door kon blijven stromen richting de zee. Wanneer het rivierwater te hoog kwam te staan werd de dam open gezet, maar over het algemeen is de dam gesloten. Dit proces wort ook wel spuien genoemd. Midden in de Haringvliet zijn sluizen gebouwd met een lengte van een kilometer. Hierin zitten 17 openingen. De schuiven kunnen aan beide zijden open en dicht. Hieromheen werd een ringdijk gebouwd. Hierdoor leek het wel een eiland zo midden in het water. Toen de bouw voltooid was braken ze de dijk door en alles zat direct op zijn plaats. De bouw van deze dam werd afgerond in 1971.

De Brouwersdam

Nu was het tijd om de Grevelingen af te gaan sluiten met het bouwen van de Brouwersdam. Deze moest 6,5 kilometer lang worden en 30 meter diep. In deze zee – arm liggen flink wat zandbanken, dus soms kon het heel ondiep zijn. Voor het bouwen van deze dam werden Caissons gebruikt. En ook werd er weer gebruik gemaakt van de kabelbaan met stenen. Voor deze dam waren onmetelijk veel stenen nodig die ook uit het buitenland gehaald moesten worden. Doordat het in de papieren ging lopen werd besloten zelf betonblokken te gaan maken om het gat te dichten. In 1972 werd de bouw van de Brouwersdam voltooid. Tegenwoordig is de Grevelingen een meer waar je kan genieten van de rust. In de zomer wordt het druk bezocht door watersporters omdat het bekend staat als een plek met weinig stroming.

De moeilijke klus van de Oosterschelde

Voordat de bouw van de Brouwersdam voltooid werd, werd al begonnen met de bouw van een dam in de Oosterschelde. Dit zou de aller grootste dam moeten worden van alle Deltawerken. Met zijn lengte van 9 kilometer tussen Noord – Beveland en Schouwen – Duiveland. De bouw Zou heel ingewikkeld zijn omdat de dam soms wel op 40 meter diepte moest komen te liggen en er stond eigenlijk altijd een behoorlijk sterke stroming.

Onverwachte zaken

Toch gebeurde er iets waar de bouwers van de Deltawerken geen rekening mee hadden gehouden. Mensen vroegen zich ineens af of een dam wel mooi was in de aanblik. Ze waren dan wel veilig, maar het water dat achter de dam zou komen te liggen zou stil staan en daardoor uiteindelijk ook zoet water worden. Vissen en planten uit de Noordzee zouden er dan niet meer kunnen leven.
Hierover is nog een jaar lang een conflict geweest. Maar uiteindelijk werd er alsnog iets anders bedacht en er werd een plan gemaakt. Er werd toch voor gekozen om een dam te bouwen, maar dan wel een die open en dicht zou kunnen. OP die manier zou het water uit de Noordzee de Oosterschelde toch nog kunnen bereiken. Mocht het heel hard gaan stormen wat het mogelijk de gaten af te sluiten met schuiven. Deze dam werd een stormvloedkering genoemd.

De stormvloedkering

De stormvloedkering zou gebouwd worden van grote betonnen pijlers. Deze pijlers zouden wel 30 tot 40 meter hoog zijn. Deze waren aan de onderkant breed en aan de boen kant smal. Hierdoor kwam hij stevig op de zeebodem te staan. Een zo een pijler zou 18 duizend ton moeten wegen, vergelijkbaar met het gewicht van 18000 auto’s. Het meest unieke aan zo een pijler is dat deze op het land gebouwd konden worden, waarna ze naar de zee vervoerd zouden worden. De onderdelen werden in een fabriek gemaakt en later als bouwpakket in elkaar gezet. De bouwplaats werd in de buurt van de Oosterschelde gerealiseerd, want zo hoefden ze niet ver vervoerd te worden.

Dijk aangelegd

Er werd een dijk aangelegd en het water werd weg gepompt. Op die manier konden ze op de kale droge zeebodem aan het werk gaan. !5 meter onder de zeespiegel lag de bodem van deze put. Er moesten wel 66 pijlers gemaakt worden voor het bouwen van deze stormvloedkering. Nadat deze gemaakt waren werden deze met een schip dat hier speciaal voor gebouwd werd naar de plaats van bestemming gebracht. De pijlers waren zo zwaar dat de zeebodem eerst verstevigd moest worden voordat de pijlers daadwerkelijk geplaatst zouden kunnen worden. Dit werd gedaan door lange buizen die in de zeebodem werden gestoken waarmee ze de grond lieten trillen en de zandkorrels dichter op elkaar kwamen te liggen. De bodem werd hierdoor veel steviger.

Bodem sterker maken

Toch was de bodem nog steeds niet sterk genoeg om de pijlers te kunnen dragen. Om die reden werden hele grote matrassen gemaakt die met grind en zand gevuld zouden worden. Dit waren matrassen van 200 meter lang en hadden een breedte van 42 meter. Op een grote rol werden deze naar de juiste plaats gebracht. Met een speciale boot werden deze naar de zeebodem gezakt. Hier overheen werd voor de zekerheid nog een matras heen gelegd. Het kon niet stevig genoeg zijn. Nadat de pijlers op hun plek stonden werd de dijk doorgebroken en werden de pijlers met behulp van een hef boom omhoog gerezen. Nadat ze overeind stonden werden de schuiven nog geplaatst. Op de poten van de pijlers werden nog grote rotsblokken gegooid om tegen te gaan dat ze zouden verschuiven of verzakken.

Veerse Meer

Bezoek ook het Veerse Meer en huur bijvoorbeeld een huisje aan het water in Wolphaartsdijk of Arnemuiden. Het is in Zeeland altijd genieten.

Samenvatting

Een vakantie in Zeeland en met name een bezoek aan de Waterwerken zijn zekere ook interessant voor gezinnen met kinderen.
Indien je een vakantie Zeeland met kinderen boekt, kan je het beste op een Roompot vakantiepark Zeeland met speeltuin en zwembad verblijven. Dat is zeker aan te raden in het kader van een 1 ouder vakantie.